Toxoplasmose: vormt mijn kat een risico voor mijn zwangerschap?

Toxoplasmose is een zoönose, overgedragen door dieren, afkomstig van een parasitaire infectie. Bij de mens zijn de meest voorkomende vectoren groenten, aarde en vlees, evenals de uitwerpselen van de kat, die ook besmet is. Het vormt met name een echt risico voor zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Is dit risico echt? Welke voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen?


Inhoudsopgave:

• Wat is toxoplasmose?
• Hoe wordt deze ziekte overgedragen?
• En als mijn kat besmet was?
• Welke maatregelen moeten worden genomen om jezelf te beschermen?

Wat is toxoplasmose?

Toxoplasmose is een ziekte veroorzaakt door een parasiet genaamd Toxoplasma gondii. Bij mensen verloopt het meestal onopgemerkt, of uit zich in de vorm van een griepachtig syndroom. Het kan echter ernstige gevolgen hebben voor bepaalde "risicogroepen", zoals zwangere vrouwen die de ziekte nog nooit hebben opgelopen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Wanneer een vrouw voor de eerste keer tijdens haar zwangerschap besmet raakt, vertoont ze geen symptomen en kan de ziekte dus onopgemerkt blijven. Het effect op de foetus is daarentegen aanzienlijk. Om deze reden wordt er tijdens de zwangerschap maandelijks routinematig serologisch onderzoek uitgevoerd. Vrouwen die voor de zwangerschap besmet zijn geweest, hebben echter een stabiel antilichaamniveau en een goede immuniteit, en de foetus loopt geen enkel risico.

Wat betreft mensen met een verzwakt immuunsysteem, zij vertonen meestal geen symptomen, maar kunnen soms een ernstige vorm van cerebrale toxoplasmose ontwikkelen.

 

Hoe wordt deze ziekte overgedragen?

De parasiet kan zich niet buiten een levend organisme ontwikkelen. Hij heeft een kat nodig, een "definitieve gastheer", en een "tussengastheer", die een vogel, een mens of een ander zoogdier kan zijn.

Het verspreidt zich dan volgens de volgende cyclus:
- Nadat de kat de parasiet heeft ingeslikt, ontwikkelt deze zich in de dunne darm. Zolang de kat geen voldoende immuniteit heeft ontwikkeld (binnen 7 tot 15 dagen), wordt hij uitgescheiden in de ontlasting in een bijzondere vorm genaamd "oocyst". Na een rijping van 1 tot 5 dagen wordt deze oocyst op zijn beurt infectieus voor het dier of de persoon die het inslikt.
- Deze besmette uitwerpselen kunnen worden achtergelaten in de kattenbak, en vormen dus een risico voor de persoon die het schoonmaakt. Het kan ook in de grond worden achtergelaten en planten, groenten en de dieren die ervan eten, zoals vogels, muizen of schapen, varkens en wild, besmetten. Deze dieren worden tussengastheren genoemd.
- Wanneer een tussengastheer de parasiet heeft ingeslikt, zal de parasiet zich in verschillende delen van het lichaam, zoals de spieren, de organen en de hersenen, lokaliseren.
- De kat begint een nieuwe cyclus door besmette prooien te eten en op dezelfde manier kan de mens besmet raken door carnivorisme door het eten van besmet vlees of slecht gewassen groenten.

 

En als mijn kat besmet was?

De kat speelt een belangrijke rol bij de verspreiding van de parasiet. Bij hem verloopt de ziekte meestal onopgemerkt. Wanneer het zich openbaart, zien we de opkomst van oogproblemen of neurologische problemen. Een infectie met toxoplasmose kan vrij vaak voorkomen bij katten die naar buiten gaan en jagen, vooral op het platteland. De periode van parasietuitscheiding is echter zeer beperkt, aangezien het niet langer dan twee tot drie weken in het hele leven van een kat duurt. Er wordt dus geschat dat slechts 1% van hen op een bepaald moment in hun leven oocysten uitscheidt. Het is dan noodzakelijk om het risico dat aan katten is verbonden te relativeren, wat reëel is, maar klein en zeer tijdelijk. Voor een kat die uitsluitend in een appartement leeft, gevoed met industrieel voedsel, is dit risico vrijwel nihil. De belangrijkste bron van toxoplasmose blijft vooral onze voeding, vlees of groenten.

Als u tot de risicogroepen voor toxoplasmose behoort, hoeft u niet in paniek te raken. Er is geen reden om uw kat op te geven. Eenvoudige voorzorgsmaatregelen maken het mogelijk om veilig met hem samen te leven. Bovendien is het mogelijk om tests uit te voeren op uw kat door in zijn bloed naar de aanwezigheid van antilichamen te zoeken of door een ontlastingsanalyse uit te voeren.


 

Welke maatregelen moeten worden genomen om jezelf te beschermen?

Eens men de cyclus van de parasiet goed begrijpt, lijken de te nemen maatregelen voor bescherming vanzelfsprekend. Veel eerder dan de huiskat, zijn de belangrijkste bronnen van toxoplasmose vervuilde vruchten en groenten door aarde en het vlees van zelf besmette dieren. Ten eerste is het dus belangrijk om groenten grondig te wassen en met name rauwkost. Mensen die risico lopen, moeten ook vermijden om rauw vlees aan te raken en het altijd goed doorbakken eten, omdat koken de parasieten vernietigt.

Tuinieren is ook een risicovolle activiteit, omdat uw handen in contact komen met aarde die potentieel ookysten bevat: was daarom goed uw handen na het tuinieren, en draag indien mogelijk handschoenen.

Wat de kat betreft, kunnen ook enkele voorzorgsmaatregelen worden toegepast. U kunt bijvoorbeeld zijn jachtactiviteiten zoveel mogelijk beperken om te vermijden dat hij besmette kleine dieren eet. Bied hem ook geen rauw of onvoldoende gekookt vlees aan en denk er altijd aan uw handen goed te wassen na met hem te hebben gespeeld of hem te hebben geaaid.

De uitwerpselen moeten dagelijks verwijderd worden, om de ookysten niet de tijd te geven om te rijpen. Ideaal zou de kattenbak met kokend water gereinigd worden en dan gedesinfecteerd. Natuurlijk zou dit door een ander lid van het huishouden gedaan moeten worden: het is beter dat risicopersonen geen contact met de kattenbak hebben. Als dit niet mogelijk is, is het minimale zich goed de handen wassen, en eventueel handschoenen dragen. Tenslotte hoeft u zich geen zorgen te maken over beten en krabben, die de ziekte niet overdragen.


Gerelateerde artikelen:
FIV bij katten
Coronavirus: Kan mijn hond of kat het oplopen?
Ontwormen van katten: 5 dingen om te weten!